Γιατί τρώμε χωρίς να πεινάμε; – Το φαινόμενο της συναισθηματικής πείνας
Share
Έχεις πιάσει ποτέ τον εαυτό σου να ανοίγει το ψυγείο χωρίς να πεινά; Ή να τσιμπολογάς κάτι μπροστά στην τηλεόραση, ενώ μόλις έχεις φάει;
Αν ναι, δεν είσαι μόνος/η. Η συναισθηματική πείνα είναι ένα φαινόμενο που επηρεάζει τους περισσότερους από εμάς – και όσο δεν το αναγνωρίζουμε, τόσο περισσότερο επηρεάζει τη σχέση μας με το φαγητό και το σώμα μας.
Τι είναι η συναισθηματική πείνα;
Η σωματική πείνα είναι το φυσικό μήνυμα του οργανισμού ότι χρειάζεται ενέργεια. Αναπτύσσεται σταδιακά, έχει διάρκεια και ικανοποιείται με σχεδόν οποιοδήποτε φαγητό.
Η συναισθηματική πείνα εμφανίζεται ξαφνικά και έντονα. Συνδέεται με κάποιο συναίσθημα (π.χ. άγχος, θλίψη, βαρεμάρα) και συνήθως αναζητά συγκεκριμένα φαγητά – γλυκά, λιπαρά, junk food. Ακόμα και μετά την κατανάλωση, το αίσθημα ικανοποίησης δεν διαρκεί, ενώ συχνά συνοδεύεται από τύψεις.
Ποια συναισθήματα κρύβονται πίσω από την "πεινασμένη" συμπεριφορά;
Η συναισθηματική πείνα είναι μηχανισμός ανακούφισης. Το φαγητό λειτουργεί ως "παρηγοριά", χωρίς όμως να λύνει την αιτία.
Τα πιο συχνά συναισθήματα που την προκαλούν είναι:
- Άγχος / στρες (π.χ. εξετάσεις, δουλειά)
- Βαρεμάρα (ειδικά σε περιόδους μειωμένης δραστηριότητας)
- Θλίψη / μοναξιά
- Ανία / ρουτίνα
- Θυμός / απογοήτευση
- Ακόμα και χαρά (φαγητό ως ανταμοιβή)
Πώς ξεχωρίζουμε τη σωματική από τη συναισθηματική πείνα;
| Σωματική Πείνα | Συναισθηματική Πείνα |
|---|---|
| Αναπτύσσεται σταδιακά | Εμφανίζεται ξαφνικά |
| Οποιοδήποτε φαγητό μπορεί να βοηθήσει | Θες συγκεκριμένο φαγητό (π.χ. σοκολάτα) |
| Νιώθεις κορεσμό | Δυσκολεύεσαι να σταματήσεις |
| Δεν συνοδεύεται από ενοχές | Ακολουθούν τύψεις ή ντροπή |
Πώς τη διαχειριζόμαστε;
- Αναγνώρισε το συναίσθημα
Ρώτα τον εαυτό σου: "Πεινάω ή νιώθω κάτι άλλο;"
- Δώσε χρόνο πριν φας
Περίμενε 10-15 λεπτά. Αν είναι σωματική πείνα, θα επιμείνει.
- Βρες εναλλακτικούς τρόπους εκτόνωσης
- Περπάτημα
- Μουσική
- Τηλεφώνημα σε φίλο
- Ασκήσεις αναπνοής ή journaling
- Απόφυγε αυστηρές δίαιτες
Ο περιορισμός αυξάνει την πιθανότητα υπερφαγίας. Η συναισθηματική πείνα "τρέφεται" από τη στέρηση.
- Ζήτησε υποστήριξη
Αν είναι κάτι που σε δυσκολεύει συχνά, ένας επαγγελματίας διαιτολόγος ή ψυχολόγος μπορεί να βοηθήσει.
Μια υγιής σχέση με το φαγητό ξεκινάει από τη συνειδητότητα.
Δεν χρειάζεται να νιώθεις ενοχές αν κάποιες φορές τρως συναισθηματικά. Όλοι το κάνουμε. Το σημαντικό είναι να το αναγνωρίζεις και να κατανοείς γιατί συμβαίνει.
Η τροφή δεν είναι μόνο ενέργεια – είναι και συναίσθημα, πολιτισμός, απόλαυση. Και αυτό είναι απολύτως φυσιολογικό. Όμως όταν το φαγητό γίνεται ο μοναδικός τρόπος να διαχειριστείς τα συναισθήματα, τότε αξίζει να το κοιτάξεις λίγο βαθύτερα.